Fonetyka polska

Czę¶ć poprzedniaPowrót do pierwszej strony

Kliknij wyraz, by usłyszeć jego wymowę

Uwagi Przykłady Wymowa
BezdĽwięczna przed dĽwięczn± przechodzi w dĽwięczn±. pro¶ba /proĽba/
Proces ten nie zachodzi przed półsamogłoskami, sonantami, „rz”, „w”. misja /misja/
masło /maswo/
intro /intro/
butla /butla/
ketmia /ketmja/
setny /setny/
przetnie /pąetńe/
bitwa /bitfa/
DĽwięczne spiranty, afrykaty i zwarte przechodz± w bezdĽwięczne na końcu wyrazu i przed bezdĽwięczn± – zob. dalej.    
Sonanty i /w/ mog± być wymawiane bezdĽwięcznie na końcu wyrazu po bezdĽwięcznej, na pocz±tku wyrazu przed bezdĽwięczn± lub między dwiema spółgłoskami bezdĽwięcznymi. Inne półsamogłoski nigdy nie występuj± w tych pozycjach. piekł /p′ekw̭/
łkać /w̭kać/
płcie /pw̭će/
wiatr /v′atr̭/
rtęć /r̭teńć/
krtań /kr̭tań/
my¶l /my¶ḽ/
l¶nić /ḽ¶ńić/
plwocina /pḽfoćina/
rytm /rytm̭/
mkn±ć /m̭knońć/
kosmki /kosm̭ḱi/
hafn /xafṋ/
piosnka /p′osṋka/
pie¶ń /p′e¶ṋ́/
W polskim nie występuje przydech. Oznacza to, że bezdĽwięczne zwarte i afrykaty nie maj± przydechu (w przeciwieństwie do angielskiego). Także litera „h” oznacza spirant /x/, a nie przydech.    
Sekwencja „rz” oznacza /ľ/ (lub /ą/ gdy podlega asymilacji). Jednak w kilku wyrazach wymawia się /rz/ lub /rĽ/. marzn±ć /marznońć/
mierzić /m′erĽić/
Sekwencje „dz”, „dĽ”, „dż” oznaczaj± afrykaty, jednak w pewnych wyrazach reprezentuj± 2 dĽwięki. Zob. afrykaty.    
Gdy przedrostek kończy się na „s”, „z” lub „d”, upodabnia się ono do następuj±cej spółgłoski zębowej, dzi±słowej lub zazębowej. Zob. szczelinowe i afrykaty.    
Grupy /t, d/ plus /s, z, ą, ľ, ¶, Ľ/ nigdy nie utożsamiaj± się z /c, ʒ, č, ǯ, ć, ʒ́/. Zwarte /t, d/ przechodz± w afrykaty w tych pozycjach (w bardzo wolnej mowie mog± one pozostać zwartymi). Zob. afrykaty.    
Gdy przedrostek kończy się na spółgłoskę, a rdzeń zaczyna się od samogłoski, nie ma między nimi ¶cisłej ł±czno¶ci. Oznacza to np. brak palatalizacji (zmiękczenia). Zob. samogłoski i półsamogłoski: /i, j/.    
Przykłady na palatalizację – zob. samogłoski i półsamogłoski: /i, ′, j/.    


Ci±g dalszy


Strona głównaGramatyka polska

2009-02-04