Słownik kaćjańsko-polski

A

• a – mieć
• al – przez; gdzie indziej (partykuła)
• an – miejsce (partykuła)
• ana – czasownik „pusty”
• anta – i
• ap – nad (partykuła)
• ar – obok, poza, i

B

• bak – pałka, laska
• bal – moc
• banda (ban, ambanda) – wiązać; zmuszać
• banda – więzienie; przymus
• bar – mieszkanie
• bat – bić
• batanda (batan, ambatan, ambatanda) – dostać
• batna – walczyć
• berxe – siła
• biša – żółć
• boilo – rżeć

C

• ca – co?
• cah – stać
• cahda – popęd
• cal – rozłupywać na dwoje
• calu – zdrowy
• cam – męczyć
• cap – kroić, posiekać
• capr-u f – wróbel
• car – biec, skakać, śpieszyć się
• carza – nowy, młody
• cat – pracować
• cau – chwalić
• cauh – łuskać
• caula – śnieg z deszczem; słota
• caþ – polować
• cehne – koń
• ceibe – kołek
• ceike – mały
• ceimu – szczypać
• ceipe – dotykać
• ceixe – kroczyć, podążać
• cek – ciemię
• cel – kora
• cem – smarować
• cenxe – ostry
• cep – kapać
• cer – mały (o dziecku)
• cer-i f – kobieta
• cerze – skrobać
• ceuke – następować
• ceþu – piędź; szerokość rozpostartej dłoni
• cimou – krawędź
• ciŋwa – jagoda
• cog – ług, popiół
• coimo – jarząbek, pardwa
• cokto – ciemny
• coku – wygiąć
• cop – ścierka
• corfo – ssać
• corfok m, f – ssak, zwierzę ssące
• coulo – mały
• coupo – cienki
• cuka – plewy
• cwadu – słodki
• cwehle – węgiel
• cwek – płytki
• cwog – wydra
• cwot-i n – pochwała

Č

• ča – tamten (przy rozmówcy)
• čaika – kiełkować
• čaima – mrówka
• čaiþa – rąbać
• čak – przebijać, przekłuwać
• čar – ciąć siekierą
• čarka – trójząb
• čat – kulawy
• čaura – byk
• čaþfa – skorpion
• če – zob. ča
• čef – armia
• čehce – naciskać
• či – ten (przy mówiącym)
• čo – zob. ča
• čohro – rozprzestrzeniać się
• čouhro – naczynie
• čoupo – cienki
• ču – ów, tamten dalszy
• čunza – sutek, pierś kobieca

Ć

• ćal – chłód
• ćahjam – smarować
• ćahla – ranić
• ćai – dać
• ćaih – mrugać
• ćaira – prezent
• ćalh – ranić
• ćar – skręcać, splatać
• ćau – wyczuwać (aktywnie), wąchać, węszyć
• ćauna – wiedzieć
• ćauru – gorzki, kwaśny, nieprzyjemny w smaku
• ćeb – łój
• ćef – klej
• ćeide – oddzielać, cedzić
• ćeile – ostry patyk
• ćeire – szary
• ćel – wzajemny
• ćem – trawa
• ćembe – krzywy
• ćenke – pomagać, wspierać
• ćeuru – płynąć
• ćoućə – pocierać
• ćohib – brzuch
• ćol – jelito
• ćolh – zdrowy
• ćolmo – pętla
• ćonćo – pełznąć
• ćouko – mysz
• ćouku – pakować (do worka)
• ćuŋa – wyspa
• ćwarla – wir
• ćwehre – nos
• ćwerke – ciąć, ćwiartować

D

• daf – sto
• dak (andak) – dać do ręki, wręczyć, podać
• dak-ri n – bitwy; wojna (coll.)
• damjáh f – krewna
• danta – ząb
• daru u – drzewo
• daru-li n – las (coll.)
• debdek – kuć
• deile – oddanie
• deiŋe – niebo bezchmurne
• deiŋ-ih f – bogini
• dek – dziesięć
• dekdek – rozmawiać
• deuke – prowadzić
• dlakr-u u – łza
• dleŋ-u u – język
• doh – dawać
• dohro u – dar
• dohro-li n – dary (coll.)
• doiŋo – jasność, słoneczny dzień
• doiro – dzień
• dol – głowa
• dor u – kraj
• dor-li n, dor-ri n – kraje (coll.)
• dou m – jeden
• douro – ciemny
• dwoh m – dwaj, dwa
• dwoi f, n – dwie, dwa

E

• e – być, istnieć
• el – zob. al
• en – zob. an
• ente – zob. anta
• ep – zob. ap
• er – zob. ar

F

• faala – wiewiórka
• faaxu – kończyna; konar
• fać – tobołek
• faću – przebiegać
• fad – dobry
• fag – dzielić
• fagra – stożek
• fah – wiązać
• fah-i n – rozrywka, zabawa
• fahli – ból
• fahut – łamać
• fai – miejsce
• faika – mówić
• faila – czas
• fak-u – bok ciała
• fal – góra, wzniesienie
• falga – wiercić, przebijać się, dłubać
• falh – połykać
• falna – członek męski
• falu – pomagać w pracy
• fambak – opowiadać
• fan – myć
• far – walczyć, ciąć, wiercić
• farga – ciąć na kawałki
• farh – gubić
• farha – gruby
• fari – brać
• farma – komar
• farta – lina
• faru – fruwać
• faruh – brew
• faruh-li – para brwi (coll.)
• farza – cierń
• farþa – broda
• fau – być (chwilę)
• fax – lśnić
• fazu – przygotować
• faþi – forma, kształt
• feč – patyk
• feeþe – zły los
• fegu – biec
• fehle – krzyczeć
• feih – bić, uderzać
• fek – ostra strzała
• feku – rodzaj ryby, sterlet
• fel – lśnić
• felh – nabrzmiewać
• felne – blekot (roślina trująca)
• felu – tryskać
• felxi – bać się
• fenþe – wiązać
• fer – rodzić
• ferh m – brat
• ferke – lśnić
• ferku – jadalny owoc
• ferle – niedźwiedź
• feru – gotować się (o potrawie)
• ferxe – wysoki
• ferxu – dać
• fet – pokrywać, przykrywać
• feuhi – rosnąć, stawać się
• feuke – wyginać
• fexde – udo
• fexźe – zły, przebiegły
• fežu – wielki, wspaniały
• feþ – kopać jamę
• feþu – gruby
• fil-eu m – przyjaciel
• filwe – chmura
• fjox-u – pszczoła
• flau – smutny
• flenþe – mylić się
• foč – jeleń
• fog – piec (czasownik)
• foilo – krew
• foiro – nie lubić
• foiźo – gronostaj
• fok – brud
• fol – liść
• folmo – kolano
• folu – kciuk
• fon – krokodyl
• fongo – gruby
• foŋgo – łamać, bić
• for – grzebać, chować do grobu
• forh – burza
• forhu – brzuch
• fori – stary
• formo – kształt
• foru – brązowy
• foruh – kłoda, bierwiono
• forþo – bród, przeprawa
• fot – łączyć, pleść, wiązać
• fouko – głupi
• foulo – jasnoczerwony
• fouro – burza pyłowa lub śnieżna, zadymka
• fouxo – skała
• fox – pstry
• foþ – ciało
• freiþe – rogacz, rogate zwierzę
• fula – mróz
• fute – pęcherz, strup
• fuxe – kamienny kopiec; wzgórek
• fuþa – worek
• fwira – źródło

G

• gai – osoba
• galda u – drzewo
• galda-ri n – niewielki las, gaj (coll.)
• gambat (aŋgambat) – kroczyć
• gani – wielki; bardzo
• gasra – bardzo
• gat – tamować
• gatka (aŋgatak) – przybyć
• geb – dać, sprawić, by ktoś miał (także przen.)
• ger – wielki, wspaniały; stary
• geuse – czuć
• gok – śledzić
• gol u – (czarna) magia
• gol-ri n – czary (coll.)
• gon-i n – ogień
• gopso – gasnąć, wygasać
• gou f – krowa
• gou-ri u – bydło (coll.)
• gouru m, f – guru, nauczyciel, przewodnik

Ə

• əst-oi u, n – kość

H

• hab – zepsuć się
• hac-u m, f – przodek
• haču – wątpić
• haću – rano, świt
• had u – jeden; pewien, jakiś
• haf – chronić, wspomagać
• hafla – zaostrzony koniec kijka
• hag – zły (na coś), rozzłoszczony
• hah – tamten (przy rozmówcy)
• hahul – mieszkanie
• hai – dobry, właściwy
• hai – iść
• hainac – szukać (czegoś)
• haisə – szanować, poważać
• haita – wyrok, los
• haiti – matka, rodzicielka
• haiþa – ognisko domowe, kominek
• hak – kopać (motyką)
• haksa – ramię
• hakta – kastrować
• haku – rzeka
• hal – piękny
• halda – lód
• halku m, f – łabędź
• halku-ri u – stado łabędzi (coll.)
• halŋa m – szczur
• haltara u – ołtarz
• hal-u – cebula
• halwi – słuchać, dowiadywać się
• halxa – być godnym, zasługiwać, zarobić
• ham – cisza nocna, czas spoczynku
• hamba – cały, kompletny
• hambar u – los
• hambara-li n, hambara-ri n – losy, dzieje (coll.)
• hamka – ssać
• hampa – pszczoła
• hamta – przydział, racja
• han – trzymać, schwytać
• hanh – chcieć
• hanza – pal, palik, maszt
• haŋ – szczęka
• haŋgu – wąż
• haŋət – odrzwia, framuga
• haŋku – oddychać
• haŋtaara – inny
• haŋþa – kiełek
• hap – chwytać
• hapi – zapach
• hapsa – osika
• har – mężczyzna, członek klanu
• harfa – magia, zaklęcie
• harh – otwarta przestrzeń, obszar
• har-i – mienie, rzeczy należące do kogoś (coll.)
• hartandu – w górę i w dół
• hartanduh – podskakiwać
• hat – ojciec, starszy
• hatna – człowiek
• hatna-ri u – ludzie (coll.)
• hatu – ryba
• hauga – rosnąć
• hauh – ranić
• hax – plucha, deszczowa pogoda
• haxl-u – mżawka
• haž – jasny
• haź – pokrywać, rozprzestrzeniać się
• hed – jechać
• heh – ten (przy mówiącym)
• heine – sarna
• heise – mgła
• helge – odcedzać, odsączać
• hep – jedzenie
• hepse – gotować
• her – jedyny, pojedynczy
• her-u – pan
• hob – mieć na sobie, nosić na sobie
• hof – ciemny
• hoh – tamten, ów (oddalony)
• hoi f – jedna
• hoku – cztery
• hokutə – osiem
• homŋo – spać

I

• i – jego, jemu, jej, tamtego, tamtemu (o osobie dalszej)

J

• jaf u – owoc
• jaf-ri n – owoce (coll.)
• jak – otworzyć
• jaŋ – rozumieć
• jap – ciotka
• jar – ostry
• jasu – rozumieć
• jau – iść
• jauju – poruszać się
• jauka – jechać
• jed – jeść
• jeg – ja sam, osobiście
• jeife – bluszcz
• jel – żyć, mieszkać
• jeler, jeln- – jelonek (młody jeleń)
• jel-i u – szydło
• jembe – chwytać
• jente u – narząd wewnętrzny
• jenteri n – wnętrzności
• jeŋše – przycisnąć
• jep – usta
• jepþe – poruszać ustami, wymawiać
• jer – młode zwierzę: jagnię, jelonek
• jerte – nieść
• jesxer, jesxen- – krew
• jesu – być, pozostawać
• jeuću – palić
• jeþ u – pierś kobieca
• jeþ-ri n – biust, piersi (coll.)
• jeþne – klan, szczep, plemię
• jor – para, dwa
• juča – jaki (wzgl.)
• juda – ornament
• jugai – kto (wzgl.)
• jurei – co (wzgl.)
• jutaara – który (wzgl.)
• juwo – który, ten który (wzgl.)

K

• kaćja – kaćjański, język kaćjański
• kaf – bronić
• kaika – kopać (nogą)
• kahna n – muzyka
• kal – błyszczeć
• kalu – słyszeć
• kampa – wyginać
• karna – robić, wykonywać
• kasanda (kasan) – pisać
• katpa – czytać głośno, recytować
• kati – bawić się
• kazu – zwiększać się, wzrastać
• keire – ciąć
• keite – czytać
• kef n – krew
• keske – urządzać, zarządzać, rozkazywać
• kesuk – sześć
• keunet – mówić, odzywać się
• kod – pękać, łamać się
• kolh – leżeć
• kolhdo – kłaść
• konkoh f – książka
• koulo – spaść
• koupo – kupić
• koź – kaszleć
• kuča – jaki?
• kugai – kto?
• kurei – co?
• kutaara – który?, kto?
• kwo – który? (oczekiwana odpowiedź: ten, tamten)

L

• lah – nie (samodzielne)
• laura – złoty
• leg – zbierać
• leine – zbiornik wodny, staw, jezioro
• lem – wiąz
• leŋge – rodzić się
• leuxe – kłamać
• lex – leżeć
• lok – żmija
• los – kwiat

M

• mah – matka
• mai – tysiąc
• mai-ri n – tysiące, mnóstwo (coll.)
• maika – ostry, przeszywający
• maki u, makla u – miecz
• makri n – miecze
• man – dobry (moralnie)
• man-ri u – dobrzy ludzie (coll.)
• med – średni, średniej wielkości
• meire u – klejnot
• mel – miłość; kochać
• melde – przyjaciel
• melde-ri u – przyjaciele (coll.)
• men – myśleć
• menle – niebo
• mesle – siodło
• meþ-u n – miód pitny
• mi – mój, mi
• mor – ciemny

N

• n – nie (przeczenie z czasownikami i przymiotnikami)
• nah – pomagać
• nanda u – dolina
• nanda-ri n – doliny (w przec. do gór; coll.)
• nar u – ogień
• nará m u – rzeka
• narán m – duch rzeki
• nar-li n, nar-ri n – obóz (coll.)
• nauka – karzeł
• nausa – parabola, łuk
• nder – człowiek
• ndu – w dół
• nedlep – kleić
• neiku – biały
• nen – woda
• netper – nietoperz
• neune – dziewięć
• ngai – nikt
• ni – ani
• noido – panna na wydaniu
• noŋdi – nędza
• not u – zero, nic
• not-ri n – pustka, nicość (coll.)
• nrei – nic
• nza – miecz

Ŋ

• ŋaktak – przybyć
• ŋamta – działka, część, porcja
• ŋanta – łączyć razem
• ŋoguk – połykać
• ŋomso – mięso
• ŋouko – smażyć

O

• o – być, znajdować się
• ol – zob. al
• on – zob. an
• onto – zob. anta
• op – zob. ap
• or – zob. ar

P

• pahpə – zob. pha
• pal-i u – dziewczę
• pal-ih f – dziewczyna
• palna – daleki
• pat-i m – pan
• paþjə n – sposób
• peh – zob. pha
• pei – pić
• peku – piec (czasownik)
• pel – otaczać
• penku – pięć
• per – dobry, spokojny, łagodny
• per-i m, f – przyjaciel, przyjaciółka
• pex – pchać
• pha m, voc.sg. peh, pahpə – ojciec
• pod u – noga
• pod-ri n – para nóg, nogi (coll.)

R

• ramba – mur
• randa – wędrować
• ranta – nurt
• raš – róg
• rauka – demon
• rčwe – samiec
• rei – rzecz
• reile – blask
• reiŋe – zimny
• reuþe – czerwony, rudy
• rexu – drzeć, rwać (na kawałki)
• ri – jego, jemu, jej, tamtego, tamtemu (o osobie dalszej)
• rok m – koń, rumak
• rokk-i u – konie (coll.)
• rom – trąbić
• romno – podnosić się
• rondo – strop
• roni – czerwony
• rosko n – widok
• roumo – wschód (kierunek)

S

• saipa – płot
• saŋga u – tłum
• saŋga-ri n – tłumy, ciżba, motłoch (coll.)
• saura – obrzydliwy
• seile – poświata
• septe – siedem
• seune – mleko
• se-féru – gotować (potrawę)
• se-féru-s – kazać gotować (potrawę)
• sof – osoba (zaimek osobowy)
• soku – śledzić
• sol – hełm
• som – jakiś, pewien
• soubo – woda
• s-weri – gotować (wodę)
• s-weri-s – kazać gotować
• swol u, sunoś – słońce

Š

• šag – być zasłoniętym
• šarna u, n – kamień
• šeike – sok; wilgoć
• šeined – śmiać się
• šeire – ciek wodny, rzeka
• šerke – krew
• ši – twój, ci
• šoulo – wiatr
• šuhe – świnia

Ś

• śas – kosić
• śed – siedzieć
• śolmo – nizina, dolina

T

• ta – i
• tafu – czterdzieści
• tafu-ri u – wojsko (ustawione po 40 żołnierzy, coll.)
• tag – krótki
• tag-ri – pary taneczne (coll.)
• taktak – stukać
• tal – koniec
• talta – płaszczyzna, równina
• taŋga – dotykać
• tasra – wierzba
• taura – las, knieja
• tawi – dziwić się
• te – zob. ta
• teile – róg, szpic
• ter – trzy
• ti – jego, jemu, jej, swój, tego, temu (o osobie bliższej)
• to – zob. ta
• tol – wyspa
• todgod – być otoczonym
• toumob – dolina
• touro – władza, panowanie
• treine u – pociąg
• tuča – taki
• tugai – ten (kto…)
• turei – to (co…)
• tutaara – ten
• two – ten

U

• upopdo n – podnóże (por. pod)

W

• wab n – woda, wilgoć
• wahr-i n – woda
• waila – półmrok
• waju – wiać
• waksa – pokazać
• wal – okrycie nocne; miejsce do spania; prycza
• walu – piwo
• wan-ri u n – wszyscy (coll.)
• waŋi – widzieć, dostrzegać
• waŋta – kaczka
• wap – słaby
• war – droga, ścieżka
• was – być (stale)
• waþra – oglądać, patrzeć
• weide – widzieć
• weiŋeg – piana
• wen f – dziewczyna
• wep – klatka piersiowa
• weri – gotować się, kipieć, wrzeć (o wodzie)
• weris – gotować
• weþ-uh f – kobieta
• wob – zimny
• wof – blisko
• wofro – gniew
• woksi – wymiotować
• woksu – jesion
• woku u – oko
• woku-ri n – para oczu, oczy (coll.)
• wolko u – włos
• wolko-ri n – włosy (coll.)
• woló – kuropatwa
• womó – ognisko
• wončo – troć (ryba)
• woŋno – sam
• wor – wczesny
• wordo u – góra
• wordo-ri n – góry (coll.)
• worik – wesz
• worko – biec
• worno u – drzewo
• worno-ri n – zagajnik, drzewa (coll.)
• woru – antylopa
• worso – tyłek
• wošto u – forteca
• wošto-ri n – fortece, umocnienia graniczne (coll.)
• wot – namiot
• wouko – żona
• woumo – płonąć
• wouzu u – ucho
• wouzu-ri n – para uszu, uszy (coll.)
• wouþo – wymię

X

• xaf – gotować się, kipieć (także przen.)
• xan – bić
• xandaŋ – wyciągnąć
• xandaŋga (xandaŋ) – poślubić, wyjść za mąż
• xaŋga (xaŋ) – śpiewać
• xeri u – ręka
• xeri-li n – para rąk, ręce (coll.)
• xombor – rzadki
• xotno – łasica
• xowór (xwor) – gorący

Z

• zak – rozpalić ogień
• zauzu – wołać, wzywać
• zax – cierń
• zeipe – dokuczać
• zeimu – wierzchołek
• zek – łaskotać
• zok – zginać w łuk
• zoþ – zły, niewłaściwy
• zura – koszula
• zwau – ubranie, ubiór
• zwehi – siać
• zwozu – posuwać, zamiatać

Ž

• žai – piasek
• žap – chwytać w ręce
• žax – zamarznięty śnieg, firn
• žer – ropa
• žeune – duch
• žonč-u m – owad
• žoru f – okoń

Ź

• źahi – wołać, wzywać
• źek – stąpać
• źohlo – rozbłysnąć

Þ

• þeh – robić (abstr.), umieszczać
• þoinu f – krowa dojna
• þorno – orzeł
• þrazu – śmiały, zuchwały