Czasowniki nieprzechodnie, zwrotne i wzajemne

Zestawienie formantów:
nieaktywne 1 -k, 1+2 -x, 2 -s, 3 -r, 4 -j; aktywne 1 -m, 1+2 -n, 2 -š, 3 -t, 4 -l, dualis -u-, pluralis -n-; oznaczenie odbiorcy: akt. + -ə; zwrotne: akt. + nakt.; wzajemne: zwrotne + -i lub (starszy sposób) akt. + akt.

Forma (strona) neutralna: meilemes – kocham cię, meilemi – kocham to, memjeles – pokochałem cię, memjeli – pokochałem to.

Forma (strona) antybierna: meilem – kocham, memjel – pokochałem.

Forma (strona) bierna: meilek – jestem kochany, meili – to jest kochane.

Uwaga: formy bezosobowe nie odróżniają strony. Istnieją bezosobowe formy czasowe (mejel, emjel) oraz względne (mile, mielté).

Tryb rozkazujący

Formy proste (nie odróżniają osób ani stron): mejel – kochaj, niech będzie kochane, emjel – pokochaj, niech zostanie pokochane.

Formy wzmocnione: meile – kochaj, niech będzie kochane, emjele – pokochaj, niech będzie pokochane.

Formy pełne: je meilešek – kochaj mnie, je meili – niech będzie kochane, je šemjelek – pokochaj mnie, dohi ko – niech będzie dane, lexes þe – leż-że. Partykuły trybu: jA, kA, gA, xA, nA, þA. Partykuła jA ma odcień życzenia, nA zachęca lub nalega, þA wzmacnia rozkaz.

Tryb życzący – partykuła wA: we lexer – oby leżał(a).

Czasowniki wyrażające odbiorcę czynności lub osobę korzystającą: enklityki mə – mi, nə – mnie i tobie, šə – ci, tə – mu, jej, lə – temu (dalszemu lub nie-osobie).

Np. mə dohši, dohši mə – dajesz mi to, no dohtol nə – niech on(a) nam (mnie i tobie) go/ją da.

Formy kauzatywne (o zwiększonej walencji) mają sufiks -s:

• bat – bić, batas – kazać bić, sprawiać, że ktoś jest bity;
• cah – stać, cahas – postawić;
• tek – być zaciekawionym, tekes – pokazać coś ciekawego, zaciekawić;
• wejed – obserwować, weides – pokazać.

Formy aplikatywne (indyrektywne) są bez specjalnego afiksu, natomiast sekundatywne (przechodnie o zmniejszonej walencji) mają afiks -r. Niekiedy afiksy -s i -r współwystępują:

• aha – przyznawać coś komuś, ahaar – nagradzać kogoś czymś
• doh – dać komuś coś, dohor – obdarować kogoś czymś;
• fai – bić (osobę bitą wyraża celownik, ew. narzędzie wyraża biernik), fajar – bić kogoś (czymś);
• henek – przynieść coś komuś, henker – obdarować kogoś czymś przyniesionym;
• jan – dawać coś komuś jako pomoc, używać czegoś jako pomoc dla kogoś, janar – wspomagać kogoś czymś;
• kawap – kupić coś komuś, kaupar – obdarować kogoś zakupem;
• lejef – dostarczyć coś komuś, leifer – zaopatrzyć kogoś w coś;
• meh – używać czegoś do mierzenia czegoś, meher – mierzyć coś czymś;
• nohom – nadać komuś/czemuś imię/nazwę, nohmor – nazywać kogoś/coś kimś/czymś;
• pelə – umieścić pełno czegoś w czymś, pelher – napełnić coś czymś;
• seku – powiedzieć coś komuś, sekwer – powiadomić kogoś o czymś;
• šat – zakładać ubranie na kogoś, šattar – odziewać kogoś czymś;
• teek – wytwarzać coś dla kogoś, teeker – obdarowywać kogoś czymś zrobionym dla niego;
• tekes – pokazywać komuś coś ciekawego, tekser – zaciekawić kogoś czymś;
• tered – używać czegoś jako groźby względem kogoś, terder – straszyć kogoś czymś, grozić komuś czymś;
• weides – pokazać coś komuś, weideser – umożliwić komuś obserwację, zapewnić komuś widok czegoś;
• zai – dziwić, zaijar – zadziwiać kogoś czymś;
• þeh – robić lub kłaść coś dla kogoś, þeher – obdarować kogoś czymś zrobionym lub położonym.

Uwaga: konstrukcje indyrektywna i sekundatywna stosowane są (jak np. w angielskich czasownikach ditranzytywnych) z podstawowymi 5 klasami czasowników: dawania, mówienia, tworzenia (robienia), przekazywania (wysyłania) i dostarczania (kupowania). Jednak w daukańskim istnieją także czasowniki aplikatywne o innych znaczeniach. Niekiedy ich odpowiedniki są trudne do przetłumaczenia.

Formy emfatyczne (zaimkowe): anak fa – (a) ja się staję, anak lex – (a) ja leżę, anak elex – (a) ja (prze)leżałem, anam ei – (a) ja idę, anam eei – (a) ja szedłem, anak e – (a) ja jestem, aanak e – (a) ja byłem, anmi a – (a) ja mam to, ani o – (a) to jest (znajduje się), anmas mejel – (a) ja cię kocham.

Formy ciągłe (progresywne, z gerund.): anak lexé – właśnie (sobie) leżę, aanak lexé – właśnie wtedy (sobie) leżałem, anami kupa – właśnie to kupuję, maani kupa – właśnie to kupowałem.

Formy rezultatywne (z partic.): anak luta – jestem umyty, aanak luta – byłem umyty, ani saxtá – zwiędło, jest zwiędnięte, aani saxtá – było zwiędnięte.